පෙර ඍෂින්වහන්සේලාගේ ඉගැන්වීම්වලට එකඟවේ නම් අපගේ මේ ශ්රී ලංකා භූමියේදී කස්තුරිවලට සමකළ හැකි ධාතුවක් උරුලෑවා ගේ සිරුරේ පවතින බවක් ඉගැන්වේ. කස්තුරි මුවා ලෙසින්ම උරුලෑවා කියන සතාද වනාන්තරවලදී දැකීම ඉතා දුර්ලභ ය.
කස්තුරි යනු පිරිමි මුවන්ගේ සිරුරේ සියලුම ශක්තිය කැටි කළ දියරයකි. එය දිව්ය ඖෂධයකට සමාන ය. මහා බලගතු වාජීකරණ රසායනික ඖෂධ හා තෛල නිපදවීම සඳහා මේවා යොදා ගනී. අර්ශස් හා ඇදුම රෝගයේදී පෙණහලු ශක්තිමත් කිරීමට මනුෂ්යත්වයෙන් ගිලිහීයන තාරුණ්යය දිගුකලක් රඳවා ගැනීමට ආයුෂ වර්ධනයට මේ ඖෂධය ප්රයෝජනවත් ය. ශරීරය නැවත ප්රතිනිර්මාණය කරවීමේ විශේෂ හැකියාවක් මේ ඖෂධය තුළ රැඳී ඇත.
සුව කළ නොහැකි සියලුම රෝගයන්ට ප්රතිවාප කළ හැකි නම් ඒඩ්ස් හර්පීස් සුදු බිංදුම සෝම රෝගන්ට භාවිත කළ හැකි අතිඋතුම් ඖෂධයකි. එහි අඩංගුව ඇති ශක්තිබලය නිසා මරණාසන්න රෝගියකු පවා ජීවත් කරවීමට යොදා ගත හැකිය. ක්ෂය රෝග දද කුෂ්ට හා ඇස් පෙනීමේ දුර්වලතා දුරුකිරීමට අමනුෂ්ය දොස් පලවා යැවීමට බලවත් වන අතර මන්දබුද්ධික දරුවන් ගොළු බිහිරි අන්ධ ළමා රෝග හදවත දුර්වලතා පෙණහලු රෝග නිසා ළමා සුවයට කස්තුරි ඉතා වටිනා ඖෂධයකි.
කස්තුරිකාය. ඇසට ප්රියයි. තිත්තයි. සුවඳයි කටුක රසයි. ශුක්ර වඩවයි. බරයි වීර්යය වඩයි. ක්ෂාර සහිත රසායනයි. සෙම, පීනස, ඇදුම, නාසයේ දුගඳ, මලබද්ධය, වාත, පිපාස වමන කාශ ස්වාස යන සියලුම විෂ දුර්ගුණ සමනය කරන ගුණ ප්රකාශිතයි. ස්වභාවික කස්තුරිවල පවතින පිංගල භාකෘෂණ (කළු සුදු එක්වූ වර්ණය) සුගතබව කටු තිත්ත බව මෘදුබව වන් ලක්ෂණ කෘත්රිම කස්තුරිවල ද පවතින නිසා ස්වාභාවික කස්තුරි යැයි හඳුනා ගත යුතු නොවේ. ඈත අතීතයේ සිට නියම මෘගවද හඳුනා ගැනීමට ක්රම කිහිපයක් තිබුණි. පිරිසිදු වතුර බඳුනකට (මෘගමද = කස්තුරි) මිලිග්රෑම් දාහක් පමණ දැමූවිට එය දිය නොවී පවතී ද ජලයේ - ස්වභාවය නොවෙනස්ව පවතී ද එය නම් නිවැරදිව කස්තුරි වෙයි. දෙවැනි ක්රමය ගිනි ගැන්වූ විට නොපිළිස්සී පවතී නම් තද නොවී දියවී බුබුළු නැගේ නම් එය ස්වාභාවික මෘගවද වන්නේය. තවත් ක්රමයකට නිවැරදිතාව තහවුරු කිරිමට මහපොළවේ වළලා තබා ගොඩගත් කල එහි තිබෙන සුවඳ හා පැහැය නොවෙනස්ව පවති නම් එය ස්වභාවික කස්තුරි ම වන්නේය. කස්තුරි මල්ලිකා කස්තුරි මෘර්ගාන්ඩජ කස්තුරිකා කස්තුරි මෘර්ගමද යනුවෙන් නම් කරන්නේ කස්තුරිමයි.
මේ මහඟු ඖෂධය සිය නිවසේ සුරක්ෂිතව තිබේ නම් ශ්රියාකාන්තාව නිවහනේ වැඩසිටුනා සේය. වාසනාව ළඟාවූවාසේ සැප සම්පත් බහුල වෙයි.
දළ දෙකක් සහිතව කෙටි අං හා පිරුණු මසින් යුතු කස්තුරි මුව පොව්වා කාබන්ඩයින්, ට්රයින්කුයින්, හස්කස්, වෙරිකෝසර්සියන් හා සයිබීරියන් ලෙසින් හඳුන්වයි. හෘදය උත්තේජන කරන බලයක් ඇති බැවින් මේ ඖෂධය අමාවක් වන්නේය. මොළයේ විකෘතිතා, මස්තිස්කයේ දුර්වලකම් පක්ෂාඝාතය මීමැස්මොරය හා උන්මාද වැනි මානසික රෝග අවස්ථාවලදී ප්රයෝගකර සුවය ලබා දීමට එකඟ වන්නේය.
වෛද්යාචාරිනී
බී.ඊ.ඇම්. විජයසුන්දර